شناخت اخلاط چهارگانه

شناخت اخلاط چهارگانه و مزاج شناسی

چهار طبـع مخالف سرکـش         روزگاری شوند باهم خوش

 گر یکی زین چهار شد غایب         جان شیرین بر آیـد از قالب

عنصر به معنی ریشه است و چون ساختمان تمام موجودات زنده و آلی خواه گیاهی و خواه حیوانی از چهار منبع بزرگ ریشه می گیرد، این چهار پایه اساسی را پیشینیان ارکان اربعه یا عناصر چهارگانه می نامیدند.

اخلاط چهارگانه :

این چهار اصل مهم و اساسی حیات عبارتند از منبع خورشید که به ما نور و گرما می دهد و منبع هوا که ما از آن اکسیژن می گیریم و دو منبع آب و خاک از احتیاجات اساسی زندگی ما و تمامی موجودات هستند. در کتب قدیمی اشاره شده است که گیاهان از این چهار عنصر ریشه گرفته و جوهر خود را از این چهار عنصر می گیرند و اندام خود را با آنچه از این چهار منبع دریافت می کنند می سازند. اگر یکی از این عناصر چهار گانه کم باشد گیاه نروید و انسان و حیوان که از گیاهان تغذیه می کنند از بین می روند، پس می توان به این نتیجه رسید که تمامی موجودات از این چهار عنصر به وجود آمده اند.

داروسازان طبع سنتی ایران آتش را گرم و خشک و تظاهر آن در بدن حیوانات را حرارت غریزی می خوانند. قدرت آب سرد و تر بوده است و در تری هیچ ترکیبی به پای آب نمی رسد. قدرت خاک سرد و خشک و قدرت هوا سرد و تر است و چون تمام این خوراکی ها از این چهار عنصر ریشه می گیرند در نهاد آن ها سردی و تری و خشکی و گرمی به هم آمیخته و متناسب با مقدار آن ها طبع آن ها فرق می کند. به این معنی که اگر از جوهر آتش زیادتر گرفته باشد طبع آن گرم و خشک، اگر از آب زیادتر گرفته باشد طبع آن سرد و تر و اگر از خاک گرفته باشد طبع آن سرد و خشک و اگر از هوا گاز کربن بیشتری گرفته باشد طبع آن گرم و نرم یا تر است.

شناخت اخلاط چهارگانه

انواع مزاج و مزاج شناسی :

چهار عنصر طبیعی آب، خاک، آتش، هوا باعث ایجاد طبع سرد و خشک و تر و گرم می شوند. این چهار ترکیب، ترکیب اصلی می باشند که از آن ها 9 ترکیب دیگر پدید می آید. اولی آنکه گرمی بر سه غالب دیگر قوت یابد دوم آنکه سردی غلبه کند، سوم آنکه خشکی غالب شود و چهارم تری غالب می شود این چهار مورد را مزاج مفرد می نامند.

چهار کیفیت دیگر ممکن است به وجود آید که در آن ها دو طبع بر دو طبع دیگر غلبه می کنند. مثل اینکه :

• گرمی و خشکی، قوی تر از سردی و تری شوند
• سردی و تری، بر گرمی و خشکی غالب گردند
• گرمی و تری، بر سردی و خشکی چیره شود
• سردی و خشکی، بر دیگری غالب شود

این چهار مزاج را مزاج مرکب نامند و غیر از این هشت مزاج (چهار مفرد و چهار مرکب) یک مزاج معتدل هم داریم که جمعا نه مزاج است.

همچنین بخوانید:  آیا می دانید نوع بدن شما چیست ؟ کافا؟ پیتا؟ واتا؟

شناخت اخلاط چهارگانه :

حالا که 9 مزاج را شناختید بد نیست از اخلاط چهار گانه هم بدانیم. انسان و حیوان قوت خلاقه نداشته اند و بایستی احتیاجات خود را از گیاهان به دست آورند. همانطور که گیاهان نمی توانند گاز کربن مورد نیاز خود را بسازنند و مجبورند از حاصل تنفس انسان ها و حیوانات استفاده کنند، به عبارت دیگر ما به تنهایی قادر به جذب نیروی خورشید نیستیم این نیرو را گیاهان از خورشید می گیرند و با دیگر عناصر آب و خاک و هوا ترکیب می کنند و به ما به صورت غذا تحویل می دهند. خوراکی ها پس از تغییراتی که در جهاز هاضمه پیدا می کنند داخل کبد شده و در آنجا پخته می شوند و به صفرا و خون و بلغم و سودا تبدیل می شوند. صفرا چون آفتاب طبعی گرم و خشک دارد، خون چون هوا گرم و تر است و بلغم مانند آب سرد و تر است و سودا مانند خاک سرد و خشک است.

اهمیت تعادل اخلاط چهارگانه :

صحت و سلامت بدن ما به تعادل این چهار خلط بستگی دارد، این چهار اخلاط به سهم خود انواع و اقسام داشته و در هر بیماری رنگ، بو، مزه، غلظت و خواص ظاهری و باطنی آن ها فرق می کند. در غلبه صفرا مزاج را صفراوی، در غلبه خون دموی، در غلبه سودا سوداوی و در غلبه بلغم بلغمی گویند، که دوتای اینها غالب و دوتای دیگر مغلوب است و به این صورت چهار مزاج دیگر پیدا شده و با مزاج معتدل جمعا نه طبع می شوند.

بیش از آنچه فکر کنیم مزاج ما و طبع موجود بدن ما بر روی زندگی ما تاثیر دارد، با مصرف خوراکی هایی متناسب مزاج خود می توانیم از بسیاری از بیماری ها و کسالات و بیماری های روحی و جسمی رهایی یابیم و بسیاری از بخش های زندگی ما به طبع و مزاج ما ربط دارد که در ادامه به برخی از این مسائل شگفت انگیز اشاره می کنم.

همچنین بخوانید:  تست تعیین نوع بدن یا طبع شناسی در طب آیورودا

انتقال وراثت :

همیشه این مسئله که چرا کودکان انسان ها و حیوانات شبیه آن ها می شود و بیماری ها یا ویژگی های آن ها را به ارث می برد مدنظر بوده است و مورد بررسی دانشمندان و محققان و کارشناسان بسیاری بوده است. بد نیست بدانیم که خیلی از این مسائل به طبع موجود بدن ما ربط دارد، اطبا طب سنتی عقیده داشتند که در منی گوهر هوا و گوهر آتش بیش از گوهر آب و خاک است حال آنکه در تخمک گوهر آب و خاک بیش از گوهر آتش و هوا وجود دارد و چون آتش و هوا به مزاج خود گرم و آب و خاک سرد می باشند گرمی قوی تر از سردی است. بنابراین گوهر گرمی نیز قوی تر از گوهر سردی بود و در نتیجه نطفه مرد قوی تر از تخمک زن است.از آنجایی که هر ضعیفی طابع قوی است کودکان صفات بیشتری از پدر خود در مقایسه با مادرشان به ارث می برند مگر آنکه مزاج زن و مرد تغییری کرده باشد.

فرزند دختر یا پسر :

در مورد نر و ماده شدن جنین هم این عقیده را داشتند که اگر نطفه قوی تر از تخمک و مزاج منی گرم و خشک و مزاج رحم سرد و تر باشد جنین پسر می شود و اگر تغییری به وجود آید و قوت منی کاهش یابد و مزاج رحم اندکی گرم شود فرزند دختر می شود که به نوعی زیست شناسی جدید هم این مطلب را تایید می کند.

فراموش نکنیم :

این نکات به ما یادآوری می کنند هر ذره بدن ما دنیایی درون خود دارد و هر کدام از ما موجودات خاص بوده و دنیایی هستیم پس سعی کنید طبع خود را بشناسید و حواستان به خورد و خوراک خود باشد و مراقب بدن خود باشید.

هر روز که بیشتر می گذرد محققان و دانشمندان جدید گفته اطبا سنتی را تایید می کنند و این موضوع نیز خود باعث شگفتی است.