کمبودهای تغذیه ای چیست
کمبودهای تغذیه ای چیست و روش صحیح تشخیص چگونه است ؟
تمام بیماری ها ناشی از کمبود غذایی دارای یک عامل مشترک هستند و آن این که همه در نتیجه کمبود یک یا چند ماده مغذی در بافت های بدن ظاهر می شوند. ولی علائم بالینی و بیوشیمیایی هر یک از آن ها مانند سایر بیماری های غیر تغذیه ای با یکدیگر تفاوت کلی دارد.
بیماری های ناشی از کمبود غذایی را می توان در دو گروه زیر خلاصه کرد :
- بیماری های ناشی از کمبود غذایی اولیه که به طور ساده به علت کمبود کلی در غذا و یا عدم دریافت مواد غذایی به میزان کافی برای تامین احتیاجات بدن عارض می گردد.
- بیماری های ناشی از کمبود غذایی ثانویه که به علت وجود نقص، در متابولیسم بدن نظیر اختلال در جذب، افزایش احتیاجات بدن و یا به هدر رفتن ذخایر آن به وجود می آیند. از این رو بدیهی است که علت اکثر عوارض ناشی از کمبود غذایی نرسیدن مواد مغذی به بدن شخص می باشد که به هر حال موجب کمبود یک و یا غالبا چند ماده مغذی ضروری برای سلول های بدن می گردد. مهم ترین کمبودهای غذایی شایع در کشور ما کمبود انرژی، پروتئین به ویژه در بین کودکان طبقات کم درآمد، کم خونی ناشی از کمبود آهن در بین مادران باردار و شیرده، کمبود ویتامین ها به ویژه ویتامین آ، راشیتیسم و گواتر می باشد.
علل کمبود غذایی اولیه :
عادات غلط غذایی و عدم اطلاع از نیازمندی های واقعی بدن در سنین مختلف و مصرف بیش از حد لازم یک نوع ماده غذایی در مقابل نقصان مصرف سایر انواع لازم. مثلا استفاده از مواد قندی، انواع شکلات ها و مواد غذایی مشابه به ویژه در بین کودکان که خود موجب بی اشتهایی در آنها و در نتیجه مصرف ناکافی از انواع غذاهای مفید به هنگام خوردن غذای اصلی روز می گردد. بعضی روش های تهیه غذا و نگهداری آن گاهی موجب از دست دادن تمام یا قسمتی از مواد مغذی موجود در غذا می گردد و اشخاصی که به مدت طولانی از این نوع غذاها مصرف می کنند به کمبود غذایی مبتلا می شوند.
کمبودهای تغذیه ای چیست
مصرف مستمر انواع غذاهای غنی از انرژی و فاقد مواد قندی لازم برای بدن به دلایل مختلف از جمله فقر اقتصادی و فرهنگی. الکلسیم که از عوامل مهم سو تغذیه در کشورهای پیشرفته صنعتی است علاوه بر ایجاد عوارض و ناراحتی های شدید در کبد، دستگاه گوارش و سلسله اعصاب، هضم و جذب مواد غذایی را نیز دچار اختلال می کند. اصولا در اشخاص الکلیک، مشروبات الکلی به تدریج جای غذا را می گیرد، در حالی که الکل نه تنها نمی تواند نیازمندی های بدن انسان را برطرف سازد بلکه شخص معتاد و مبتلا را دچار عوارض فقر غذایی می کند.
دیگر علل کمبود غذایی اولیه :
کارگرانی که فعالیت های بدنی شدید دارند، کودکانی که در سن رشد هستند و زنان باردار و شیرده در مقایسه با سایر گروه ها به غذای بیشتر، با کیفیت خوب احتیاج دارند تا افزایش نیاز فیزیولوژیک خود به بعضی از عناصر غذایی را تامین کنند. چنانچه این افزایش نیاز پوشیده نشود، احتمال بروز کمبودهای غذایی زیاد می گردد.
در بیماری ها و تب های طولانی، سوانح، سوختگی، آسیب ها و جراحت های بزرگ و یا پرکاری غدد تیروئید و مواردی از این قبیل که نیاز بدن به تمام یا بعضی مواد مغذی افزایش می یابد و یا در بیماری هایی که با بی اشتهایی همراه است، عدم توجه کارشناسان تغذیه درمانی به رفع این نیازها قطعا کمبودهای تغذیه ای را به دنبال خواهد داشت.
اجرای اصول تغذیه درمانی بدون در نظر گرفتن وضع و حالات بیمار به عنوان یک فرد و به اصطلاح درمان بیماری و نه بیماری فرد، خود موجب حذف بعضی مواد مغذی مورد نیاز و در نتیجه کمبودهای غذایی در بیمار می گردد. برای مثال بسیاری از رژیم های غذایی در درمان زخم معده دارای کمبود پروتئین، ویتامین های گروه ب، و ویتامین های ث بوده است و یا در بیمارانی که مبتلا به افزایش اسید اوریک خون یا نفریت مزمن هستند صرفا به خاطر یک توصیه غلط از غالب غذاهای گوشتی و پروتئین دار محروم شده اند.
همچنین بخوانید: راهنمای تغذیه نوزاد و کودک (از ۱ تا ۹ ماهگی)
علل کمبودهای غذایی ثانویه :
در این مورد غذاهایی که شخص مصرف می کند از لحاظ مقدار و ترکیب مواد مغذی کافی است ولی در بعضی افراد به علل مشروح زیر هضم، جذب و سوخت و ساز آن ها دچار اختلال می گردد و در نتیجه نیاز سلولی برطرف نشده و شخص مبتلا به کمبود غذایی می گردد.
- کمی اسید معده که موجب نقص در جذب بسیاری از مواد مغذی از جمله آهن، ویتامین ب1 می گردد.
- بیماری های مزمن دستگاه گوارش که به طور کلی موجب نرسیدن مواد مغذی کافی به بدن می شوند.
- ورم و اختلالات کبدی و لوزالمعده که با مختل ساختن عمل هضم و جذب ویتامین های محلول در آب موجب نرسیدن انرژی کافی به بدن و کمبود ویتامین می گردند.
- در برخی موارد نظیر بیماری قند، کبد ظاهرا توانایی تبدیل کاروتن به ویتامین آ را از دست می دهد و در بیماران قندی که تحت کنترل پزشک یا کارشناس غذا درمانی نیستند به علت اختلال شدیدی که در سوخت و ساز بدن آن ها وجود دارد با وجود آن که عملا پرخوری می کنند ولی دچار عوارض ناشی از کمبود مواد غذایی می گردند.
- بالاخره افراط در مصرف روغن های معدنی نظیر پارافین که با ایجاد پوششی در سطح روده عمل جذب را مختل می سازد و یا به دلیل مصرف بیش از حد و طولانی بعضی از داروهای ضد عفونی کننده و آنتی بیوتیک ها با از بین رفتن فلور میکروبی روده بعضی از ویتامین ها در روده هاسنتز یا ترکیب و ساخته نخواهند شد و درنتیجه شخص دچار کمبود این عناصر غذایی می گردد.
علایم کمبودهای تغذیه ای :
تنها با توجه به علائم بیماری، بدون استفاده از وسایل تشخیص از جمله آزمایشات آزمایشگاهی _ رادیولوژی _ اطلاع از وضع زندگی شخص، سوابق خانوادگی و مخصوصا میزان درآمد و نوع برنامه و الگوی غذایی تشخیص قطعی میسر نمی باشد.
برخی از علایم : لاغری بیش از حد، ضعف و ناتوانی، بی میلی به غذا، اشکال در تمرکز حواس، بی خوابی شدید، عصبانیت، ورم و سایر اختلالات و عوارض پوستی، پیدایش ناراحتی های نسجی درتمام دستگاه گوارش، آمادگی مکرر ابتلا به عفونت ها، اختلال در هماهنگی حرکت، درد در عضلات و مفصل، وجود گواتر، کم خونی، ترک گوشه لب، دیر جوش خوردن زخم ها، تغییر شکل در استخوان ها، اختلال در بینایی.
از شما متشکریم که تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید. سوالات خود را در قسمت “نظرات” با ما در میان بگذارید، همچنین اگر ایده یا نظری در رابطه با این مطلب دارید، خوشحال می شویم آن را با ما در میان بگذارید.
آشواگاندا را با خواص مسکن، ضد کرم، ضد التهاب و مقوی میل جنسی، نیرو دهنده جسمی و فکری، آرام کننده ذهن، کمک به خواب راحت و عمیق و کاهش استرس، بدون هيچ اسانس و افزودنی شيميايی، از فروشگاه عطارک تهيه نماييد.
